Nationaal Crisisplan Elektriciteit en noodradio
Maatregelen van de overheid bij uitval van elektriciteit
In het Nationaal Crisisplan Elektriciteit van 2022 (download pdf) is de rol van de overheid bij ‘(dreigende) langdurige en/of grootschalige uitval van de elektriciteitsvoorziening in Nederland met grote maatschappelijke ontwrichting’.
De overheid is er zich van bewust dat de gevolgen van een onderbreking erg groot kunnen zijn. Een dergelijke crisis manifesteert zich van het ene op het andere moment, en in alle onderdelen van de samenleving. Probleem daarbij is dat de crisisorganisaties zelf ook mogelijk geraakt worden in hun functioneren.
Uitval van elektriciteit heeft ook invloed op andere elementaire voorzieningen. Zo zullen ook de drinkwatervoorziening en de gaslevering (na enige tijd) niet meer werken.
Communicatie met de burgers
'De overheid erkent het belang van goede communicatie in dergelijke noodsituaties. De rol van noodradio en rampenzenders is hierbij cruciaal. We citeren uit het Nationaal Crisisplan Elektriciteit:
Communicatie van bestuurders verbindt de samenleving en appelleert aan de veerkracht van individuele burgers en van de Nederlandse samenleving als geheel;
Bij grootschalige uitval kunnen burgers de eerste twee uur na optreden van de storing nog worden bereikt via NL-Alert, social media, internet en mobiele telefonie. Daarna niet meer omdat de noodvoorzieningen voor elektriciteit dan uitvallen. Reguliere online communicatiekanalen zullen uitvallen en mogelijk moet er – conform de samenwerkingsconvenanten tussen veiligheidsregio’s en regionale omroepen – worden uitgeweken naar de regionale rampenzenders
In de periode dat deze middelen nog niet zijn uitgevallen is het van belang zo veel mogelijk informatie uit te wisselen, werkafspraken te maken en Nederland voor te bereiden op wat mogelijk komen gaat.
Een mogelijke maatregel om communicatie met burgers nog wel mogelijk te maken, is gebruik maken van FM en DAB radio, waarnaar burgers bijvoorbeeld vanuit de auto of met een radio op batterijen kunnen luisteren. In de eerste twee uur kan hier in communicatieboodschappen naar gerefereerd worden.'
Beperkte noodstroom
Het Nationaal Crisisplan Elektriciteit noemt expliciet de beperkte noodstroomvoorzieningen van de communicatiekanalen die afhankelijk zijn van de reguliere stroomvoorziening. Dit geldt zowel voor het telefoonnetwerk als de rampenzenders.
‘Bij een grootschalige uitval van de elektriciteitsvoorziening zijn reguliere communicatiemiddelen zoals internet en tv al snel niet meer toegankelijk. Hierdoor is communicatie met de samenleving over de situatie en de hersteltijd al snel niet meer mogelijk via deze communicatiekanalen.’
Sites mobiele communicatie raken binnen twee uur door hun accuduur (indien aanwezig) heen en vallen uit. Een eventuele NL-Alert met handelingsperspectief voor de bevolking moet in deze periode zijn verstuurd. •
Slechts incidentele mobiele sites (slechts beperkte dekking) aangesloten op locaties met Diesel No-break (diesel moet aanwezig zijn, want distributie vergt elektriciteit) zijn na twee tot vijf uur nog in de lucht. Mogelijk kan gebruik gemaakt worden van Mobiele sites net buiten het stroomstoringsgebied.
Een mogelijke maatregel om communicatie met burgers nog wel mogelijk te maken, is gebruik maken van FM en DAB radio, waarnaar burgers bijvoorbeeld vanuit de auto of met een radio op batterijen kunnen luisteren. In de eerste twee uur kan hier in communicatieboodschappen naar gerefereerd worden.'
Onderlinge informatie-uitwisseling
Het Nationaal Crisisplan Elektriciteit noemt ook de rol van radio zendamateurs, naast de landelijke noodcommunicatie voorziening (NCV). Hierover staat in het plan:
‘Het is afhankelijk van van de noodstroomvoorziening van de betreffende actor hoelang het netwerk blijft functioneren.' … ‘Alternatieven inzetten, zoals: inzet radio zendamateurs (Dares) (bijvoorbeeld op basis van convenant met veiligheidsregio).’
Het belang van noodradio
Als er iets is dat duidelijk wordt in het Nationaal Crisisplan Elektriciteit is het wel dat communicatie cruciaal is bij langdurige stroomuitval. Uitvallen van het elektriciteitsnet komt altijd onverwacht en is waarschijnlijk ook niet het enige probleem dat zal optreden.
Ook wordt onderkend dat de lokale en regionale noodvoorzieningen een beperkte accuduur hebben, en dat het niet onwaarschijnlijk is dat in een keten van afhankelijkheden er een te zwakke component kan zijn waardoor die niet meer functioneert. Het is op zo'n moment goed om niet alleen afhankelijk te zijn van lokale of regionale noodzenders. Een noodradio die zenders op grotere afstanden kan ontvangen is dan geen overbodige luxe.